Ręczna pralka w całej okazałości

The original, manually-operated washing machine

Odol raz jeszcze

Mydło do prania

Dwa piękne eksponaty: mydło “Młotek i Perlik” i oczywiście oryginalne, przedwojenne mydło z jeleniem Schichta.

Laundry soap

Two beautiful exhibits: Mlotek i Perlik* Soap  and the original, prewar, Schicht’s Soap with a Stag.

*mlotek = a hammer, perlik = another kind of hammer, the two hammers together are a traditional sign of Silesian coal miners.

Jak prać skutecznie?

Pranie sprzed epoki pralek automatycznych kojarzy się nam najczęściej z mechaniczną „Franią” i często się nam wydaje (zwłaszcza młodszym), że przed „Franią” to była tara, kijanki i pranie w potoku.  Tymczasem pomiędzy tarą a „Franią” pojawiło się jeszcze kilka koncepcji zwiększania efektywności prania. Tara okazała się być mało przydatna w chwili wprowadzenia na rynek proszków opartych na mieszankach mydła i nadboranów, zwiększenie efektywności działania było możliwe dzięki gotowaniu bielizny, a jej dalsza poprawa metodą ręcznego tarcia – na gorąco – niemożliwa. Wprowadzono więc do użycia bardzo proste urządzenia do wymuszania przepływu roztworu piorącego przez tkaninę i zwiększania jego burzliwości (przepływ burzliwy, w odróżnieniu od laminarnego znacznie poprawia odprowadzanie zdyspergowanych cząstek zanieczyszczeń od powierzchni tkaniny), na drewnianym kiju montowano jedno- lub dwuczęściową, perforowaną konchę, często wyposażoną w wewnętrzną sprężynę, którą „ubijano” pranie w kotle. Szczegóły konstrukcyjne na zdjęciach. Kolejną koncepcją wcieloną w życie, była zamknięta komora, wyposażona w wewnętrzne mieszadła, które wprawiano w ruch kręcąc korbą (na rysunku: reklama maszyny do prania „Marysia”). A stąd było już blisko do „Frani” i innych pralek, potrzebujących prądu do działania.

How to wash efficiently?

Washing process before the age of an automatic washing machine  for most of us is often equal to use of the Frania* washing mashine or  - especially for younger - is equal to use of washboard, tadpoles and washing in the stream. Meanwhile, between the washboard and the Frania a few conceptions of increasing washing efficacy appeared. The washboard showed itself to be not very useful in the moment of releasing on the market powders based on blends of soap and perborates, increasing the effectiveness of action was possible thanks to boiling the fabrics but further improvement with method of the manual friction was impossible in the hot water. So quite simple devices were introduced to extort the flow of washing solution by the fabric and increasing its turbulency (turbulent flow, unlike laminar, more efficiently transports dispersed particles of dirt from the surface of fabrics), on the wooden stick was assembled one- or two-piece, perforated conch, often equipped with the inside spring, and with the apparatus laundry was beaten during the boiling process. (Structural details on photographs). The next conception put into practice, was a closed chamber, equipped with internal agitators which were being set in motion by turning the crank (on the picture: advertisement of the Marysia laundering machine). And from here was very close to Frania and other washing machines that need electricity to work.

*Frania was the most popular brand of top-loaded, non-automatic, rotor-type  washing machines in Poland from late 40-ties to late 70-ties. In the colloquial Polish, “Frania”  is the synonym of “rotor-type washing machine”.

Gdzie by tu się zareklamować - część 2

Tym razem seria bibuł (do osuszania atramentu)  reklamujących wyroby warszawskiej fabryki Dobrolin (lata 30.).

Where to advertise my product? – part 2

This time series of ink-blotting papers advertising products of the Warsaw Dobrolin factory (30-ties).

Gdzie by tu się zareklamować?

Dotarcie z reklamą do szerokiego odbiorcy w epoce przedtelewizyjnej i przedinternetowej nie było wcale łatwe. Nie wszyscy przecież czytali gazety… . Reklamy umieszczano więc, podobnie jak dzisiaj, na różnych artykułach codziennego (lub prawie codziennego) użytku – notesach, bibułach do osuszania atramentu, bloczkach do zapisy brydżowego, kubkach i wielu, wielu innych. Na początek dwie kartki z notesów reklamowych (Henko, Persil) i jeden notes zachowany w całości (Schicht).

Where to advertise my product?

Reaching the wide group of consumers with the advertisement in the pre-TV and pre-Internet age wasn't quite simple. After all not everyone did read newspapers. So advertisements were put, as today, on different articles of everyday (or almost everyday) use: notebooks, blotting paper, blocks to records bridge, mugs and many, many other. For the beginning two sheet of papers from advertising notebooks (Henko, Persil) and one notebook keep integral  (Schicht)